Bahçede Otizm – I
Otizm tanısı almak, tanıyı alan her çocukta ve bu durumla yüzleşmek durumunda kalan her ailede farklı deneyimleri beraberinde getirir. Bu durumu tamamen yok saymak, bir an önce uyanma beklentisini doğuran kötü bir rüya olarak algılamak ya da eldeki bütün olanakları sonuna dek kullanarak tanıdan çıkma çabasına girmek, çocukları tanı almış ebeveynlerde sıklıkla gözlenen durumlardır. Otizm tanısını tabulaştırmak, hakkında konuşulması bile kötü, istenmeyen bir durum haline getirmek, ya da tanıdan çıkmayı yegane bir yaşam mücadelesine dönüştürmek, otizm ile karşı karşıya kalan bireyler için iki ayrı uç deneyimi imler aslında. Bu iki karşıt uç, otizm durumunu ‘gerçekten’ anlama, bu tanı içinde bulunan çocukla empati kurma açısından değerlendirildiğinde, aslında ideal durumlar değildir. Tanı almış çocuğun dünyayı algılama biçimini anlamaya çalışmak ve bu durum içinde karşılaştığı zorluklarda ona yardımcı olmak, ailelerin salt tanıdan kurtulma çabasına girmelerinden daha sağlıklı ve önerilen bir duruştur. Otizmi ve otizm ile yaşamak zorunda kalan çocuğu anlama çabası, beraberinde hem çocuk için hem de aile için daha rahat bir yaşamı da beraberinde getirecektir. Bu kısa yazıda, otizmli bireylerin karşılaştığı iletişim, sosyal beceri, motor işlevler ve duyusal alanlardaki zorlukları hafifletme adına uygulanabilecek ve kurgulanabilecek etkinliklerin ve süreçlerin birinden söz etmek isteriz: bahçecilik!
Otizm tanısı almış çocuklar, genellikle duyusal sorunlar da yaşarlar. Otizm spektrumu dışındaki ‘normal’ gelişim gösteren akranlarının yaşadığı dünya, onlar için çoğu zaman güçlüklerle doludur ve bu güçlüklerle baş edemedikleri için genellikle kendilerini geri çekip sessizleşebilir ya da tam tersi abartılı ve aşırı davranışlar ve tutumlar geliştirebilirler. İşte tam bu noktada, çocuğun bir bahçede, açık havada geçireceği zaman, ona değerli ve terapötik bir deneyim sunabilir.
Küçük bir bahçeyi, çocuğunu için açık havada kurgulanmış bir duyu bütünleme odasına dönüştürebilirsiniz. Minik çiçek tarhları, çieklerin ve bitkilerin arasında minik yollar, belki sağa sola konulmuş birkaç küçük havuz ya da çeşme ile elde ettiğiniz su sesi, bahçedeki bitkilerin ve çiçeklerin renkleri ve kokuları, çiçeklere gelen kelebekler ve sesler, çocuğunuza keşfedecek sınırsız deneyim sunar. Bir bahçe ortamı, tanı içindeki çocuğun kolaylıkla sakinleşebileceği bir alandır. Bahçeli bir evde yaşamayanlar ya da yeşil alanlara erişimi güç olanlar, minicik de olsa balkonlarını bile güvenli bir minik bahçeye dönüştürebilir. Hava güzel olduğunda çocuğunuzun yemeğini bahçede yemesi iyi bir fikir olabilir. Bahçe düzenlemesinde onun fikrini de alabilirsiniz. Bir bitkinin büyümesini, bir tomurcuğun çıkmasını ve bir çiçeğin açmasını, birlikte öyküleştirebilirsiniz.
Çocukların küçük de olsa bir bahçeden sağlayabilecekleri bu yararların birçoğu, elbette yetişkinler için de geçerli. Hepimiz günlük hayatın koşturmacasından bir bahçeye sığınmak istediğimiz de rahatlamış hissederiz. Aynı durum, tanı almış çocuklar için de geçerlidir.
“Bahçede Otizm” başlığı ile devam edecek bu minik yazı dizimizde, otizm tanısı almış çocuklarla bahçede birlikte gerçekleştirebileceğiniz etkinliklere de önümüzdeki yazılarda yer vereceğiz.