CAS nedir ve ne işe yarar?
CAS (Cognitive Assessment System), her çocuğun kendine özgü öğrenme performansını ölçen ve yaşadığı akademik güçlüklerin bilişsel kaynaklarını tespit eden bir değerlendirme aracıdır. 5-17 yaş aralığındaki çocuk ve gençlere uygulanan bu kağıt-kalem testi, bireylerin birbirinden parmak izi kadar farklı olan öğrenme süreçleriyle ilgili oldukça detaylı bilgi sahibi olmamızı sağlıyor. Dikkat, okuma-yazma, okuduğunu anlama, sınıfta duyduğu yönergeyi uygulama, matematik öğrenme, problem çözme, işlem hızı vb. alanlarda yaşanan güçlüklerin sebebini anlamak konusunda bizlere yol gösterici oluyor. Değerlendirme sonucunda ortaya çıkan tablo; dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, öğrenme güçlüğü, sebebi anlaşılamayan akademik zorluklar, üstün zeka, zihinsel engel gibi birçok farklı duruma uygun müdahale planını mümkün kılıyor.
Temelini Das, Naglieri ve Kirby’nin (1994) psikolojiye kazandırdığı PASS (Planning, Attention, Simultaneous, Successive) teorisinden alan CAS, öğrenmenin dört ana bilişsel işlem (Planlama, Eşzamanlılık, Dikkat, Ardıllık) yoluyla gerçekleştiğini ortaya koyuyor. CAS’in ölçtüğü becerileri kısaca şöyle özetleyebiliriz:
Planlama: Problemlerin çözümlerini belirlemek için yöntem seçme, uygulama ve değerlendirme
Eşzamanlılık: Ayrı uyaranları tek bir bütün veya grup şeklinde bir araya getirme ya da ilişkilendirme becerisi, kelimeler ve şekiller arasındaki ilişkiyi ve uzamsal ilişkiyi görme, görsel hafıza
Dikkat: Bilişsel etkinliklere odaklanma, belirli uyaranları arama ve çeldiricilere tepki vermeyi engelleme
Ardıllık: Özel bir sıra ile sunulan ve bu sıralama ile anlamlı hale gelen sözel bilginin anlaşılması, kısa süreli işitsel hafıza
CAS sonucuna bakıldığında; çocuğun bu dört alanda yaşıtlarına kıyasla nerede durduğunun yanı sıra bu alanların kendi içerisinde uyum içinde çalışıp çalışmadığı ve dolayısıyla akademik performansa nasıl yansıdığı tespit ediliyor.
PASS BİLİŞSEL MÜDAHALE PROGRAMI NEDİR?
Öğrenme performansını etkileyen güçlü ve zayıf yönlerin belirlenmesinin ardından PASS Bilişsel Müdahale Programı devreye giriyor. PASS programının amacı; gelişim süreçleri farklı olan her öğrenci için bilişsel performansı geliştirici ve destekleyici öğretim malzemeleri (global tasks) oluşturmanın yanı sıra öğrencinin okul becerilerini destekleyen ve geliştiren köprü faaliyetlerini (bridging tasks) oluşturmak ve uygulamak. Öğrencinin güçlü yönlerinden destek alınarak oluşturulan bütüncül eğitim programı ile kişiye özel bir yol haritası çizilmiş oluyor. Uzman eşliğinde yapılan birebir çalışmaların yanı sıra tamamlayıcı ev ödevleri veriliyor ve bunların uygulanmasına ailenin işbirliği bekleniyor.
Kaynak: Naglieri, J. P. & Das P., Cognitive Assessment System, CAS – Açıklama El Kitabı (Çeviri: Tamer Ergin)