Soru sormak konuşmayı teşvik etmenin en iyi yolu mudur?
Dil ve konuşma becerilerini geliştirmek için, küçük çocukların birbirleriyle, yetişkinlerle, bire bir ve bir grup içinde konuşmak için pek çok fırsata ihtiyacı vardır. Bazen ebeveynler çocuklarına sorular sormanın onları konuşmaya teşvik edeceğini ve karşılıklı bir diyalogu sürdürmenin bir yolu olacağını düşünür. Elbette ebeveynlerin henüz düşünce ve isteklerini tam olarak iletemeyen çocuklarına ‘Su ister misin?’, ‘Arabalarla mı oynamak istersin yoksa legolarla mı?’ gibi sorular sorması çok doğaldır ve iletişim açısından da işe yaradığı durumlar vardır. Fakat iletişimi teşvik etmenin en iyi yolu bu mudur? Soruları etkili bir şekilde kullanmanın yolları nelerdir?
Soru sormak çocukların sözel üretimlerine yardımcı olan bir yöntem olsa da soru sormak kadar veya soru sormaktan daha etkili yöntemler de mevcuttur. Bunlardan ilki yorum yapmak olabilir. Çocuğunuzla oynadığınız oyun sırasında bir arabayı gösterip ‘Bu ne renk?’ veya bir kamyonu gösterip ‘Bu ne?’ gibi sorular sormak yerine bu soruları ‘Baksana kırmızı kamyon da buradaymış’ şeklinde bir yoruma dönüştürebilirniz. Çocuğunuzu soru yağmuruna tutmadığınızdan emin olmak içinse 3:1 kuralını uygulayabilirsiniz. Bu kural bir soru sorduktan sonra diğerini sormadan önce üç kez yorum yapmayı içerir. Bu şekilde yorum ve sorularınızı dengeleyebilirsiniz. Soruları sorduğunuzda ise çocuğunuza bir cevap beklediğinizi, onunla sohbet etmek istediğinizi belli edecek şekilde bakarak beklemek de tamamlayıcı bir strateji olacaktır. Bu bekleme süresi çocuğunuza soruyu anlaması ve bir yanıt geliştirebilmesi için fırsat sağlayacaktır. Yeterince beklediğinizde çocuğunuzun aslında söyleyecek şeyleri olduğunu görebilirsiniz.
Yetişkinler gibi çocuklar da ilgi alanları hakkında konuşmaktan hoşlanır. Çocuğun ilgi alanına hitap etmeyen ve bilgisini test eden çok sayıda soru sormak çocuğun cesaretini kırabilir. İlgi alanlarını görebilmek için en iyi strateji çocuğunuzun liderliğini izlemektir.
Akılda tutulması gereken bir diğer nokta ise sorulan soruların çocuğunuzun yeteneklerine uygun olmasıdır. Çok basit sorular sormak çocuğunuzun dil ve düşünme becerilerini teşvik etmeyecek ve kısa yanıtlar ile sonuçlanacaktır. Diğer yandan çocuğunuzun seviyesinin üzerinde sorular sormak da ilgisini ve cesaretini kaybetmesine neden olacaktır. Sorduğunuz soruları çocuğunuzun anladığından ve yanıt verebilmesi için gerekli sözcüklerin dağarcığında olduğundan emin olmalısınız.
Belki de en önemlisi tüm bunları yaparken eğlenmeyi unutmamanız!