İtalya’da Otizm
İtalya hepimizin tatille, keyifli ve tatlı bir yaşam düşü ile özdeşleştirdiğimiz, kültürel, tarihi ve sanatsal zenginlikleri ile aklımızda yer alan bir ülke. Elbette belki de yalnızca tatil bağlamında düşündüğümüz bir ülkenin, tatil ve eğlence dışında, oradaki günlük yaşamın gerçekleri ile değerlendirilmesi bize farklı bakış açıları sunabilir. Özellikle, Özel Eğitim gereksinimi olan, farklı gelişen çocuklar bağlamında bu farklılıklar ayrı bir önem kazanır. Farklı bir ülkede yeni bir yaşam kurmak isteyen, fakat farklı gelişim gösteren çocuklara sahip ailelerin, bu gibi planlarını değerlendirirken belki iki kat daha fazla düşünmeleri gerekmektedir. Çocukİstanbul Aile Danışmanlık Merkezi’nin kurucu ortaklarından, Özel Eğitim Uzmanı ve ABA Terapisti Adem Ünlü, Eylül 2016 tarihinde, merkezi İtalya’nın Floransa şehrinde bulunan AutismService kuruluşunun yöneticisi ABA Terapisti Loredana Lembo ile biraraya geldi ve İtalya’da farklı gelişim gösteren çocuklara verilen Özel Eğitimi ve Otizmi konuştu.
Loredana Lembo ile yaptığımız görüşmede, İtalya’da farklı gelişim gösteren çocukların eğitimi bağlamında temel bazı sorunların olduğunu anlıyoruz. Bu sorunların başında birçok ülkede olduğu gibi ekonomik sorunlar ve yeterli yetişmiş ve deneyimli uzmanın bulunmaması geliyor. Bunun dışında, bu gerçekler sonucu ortaya çıkan sistem, İtalya’da çocukların birebir Özel Eğitim hizmetlerinden yararlanmasını da güçleştiriyor.
Çocukİstanbul Aile Danışmanlık Merkezi’nin kurucu ortaklarından, Özel Eğitim Uzmanı ve ABA Terapisti Adem Ünlü, Eylül 2016 tarihinde, merkezi İtalya’nın Floransa şehrinde bulunan AutismService kuruluşunun yöneticisi ABA Terapisti Loredana Lembo ile biraraya geldi ve İtalya’da farklı gelişim gösteren çocuklara verilen Özel Eğitimi ve Otizmi konuştu.
İtalya’da, devletin aileleri destekleme süreci şu biçimde işliyor: tanı alan çocukların öncelikle bir kuruma başvurmaları gerekiyor. Yardım doğrudan ailelere değil, kurumlara yapılıyor. Bunun nedeni, ailelerin devletten aldıkları Özel Eğitim desteğini başka amaçlar için kullanabiliyor olmaları. Başvurulan kurum da, alınan yardımla çocuklara ancak dolaylı olarak Özel Eğitim hizmeti sunabiliyor. Bunun nedeni, çocuklarla birebir eğitim ve terapi yapacak yeterli sayıda uzmanın bulunmaması. Sonuç olarak, az sayıdaki uzman, örgün eğitim kurumlarındaki öğretmenlere, Özel Eğitim gereksinimi olan çocuklara nasıl destek olabilecekleri yönünde danışmanlık hizmeti veriyor. Bu kişiler aynı zamanda, okullarda yürütülen birebir Özel Eğitim programlarını oluşturuyor, düzenli aralıklarla işleyişini takip ediyor. Bir anlamda, uzman eksikliği, varolan deneyimli uzmanların ve terapistlerin daha fazla süpervizyon ve danışmanlık sunması ile telafi edilmeye çalışılıyor.
İtalya’nın son dönemde ekonomik güçlükler yaşaması, Akdeniz’e kıyısı olması nedeniyle sınırlarının mülteci hareketlerine açık olması ve her gün ülkeye binlerce mültecinin girmesinin getirdiği güçlükler, Özel Eğitim alanını da olumsuz etkiliyor. ABA terapisti Loredana Lembo, bu zoruklar nedeniyle kurumunun şu anda aktif olmadığını, kendisinin bireysel olarak ailelere ve okullara danışmanlık verdiğini belirtiyor. Loredana Lembo gibi uzmanlar aynı zamanda, devletin ailelere yaptığı maddi yardımın yerinde kullanılıp kullanılmadığını da kontrol etme görevini üstleniyorlar.
Loredana Lembo, İtalya’da ABA terapisinin ve Özel Eğitim uygulamalarının ancak son yirmi yılda gelişmeye başladığını belirtiyor. İtalyan devletinin bu konudaki yaklaşımı da, bireysel eğitimden çok, çocukları örgün eğitim içine dahil etmek farklı gelişen çocukları, profilleri ne olursa olsun, örgün eğtime entegre etmek. Özel gereksinimli çocukların okul yaşantısına kaynaştırmanın öncelikli hedef olarak belirlendiği İtalya’da, okullar fiziksel anlamda da gerekli donanımları ve sistemleri tesis etmekle yükümlü. Aileler, devletin kurduğu bu sistemin dışında da, elbette, maddi olanakları ölçüsünde, çocuklarına bireysel Özel Eğitim hizmeti alabiliyorlar.
Floransa ‘da görüştüğümüz ABA terapisti Loredana Lembo, kendisinin ABA temelli bir eğitim aldığını, ancak süreç içinde Duyu Bütünleme, Oyun Terapisi ve sanat aktiviteleri gibi sosyal iletişim becerilerini geliştiren farklı yaklaşımları eklektik bir biçimde bir arada kullanmayı tercih ettiğini vurguladı.
Lerodana Lembo ile yaptığımız görüşmede, İtalya’da Özel Eğitim ve farklı gelişen çocukların eğitimi alanlarında temel bazı sorunların olduğunu gördük. Bunun dışında, İtalyan devletinin önemsediği ve vurguladığı okula ‘kaynaştırma’ kavramının önemsenmesini olumlu bulduk. Elbette, farklı gelişen çocukları okul yaşamına entegre ederken, öğretmenlere süreçte destek verecek danışmanlar ve belki de gölge öğretmenler önem kazanıyor. Burada da, bu desteği sürekli olarak sunacak uzman kişilerin yeterli sayıda olması sorunu ortaya çıkıyor.
Floransa ‘da görüştüğümüz ABA terapisti Loredana Lembo, kendisinin ABA temelli bir eğitim aldığını, ancak süreç içinde Duyu Bütünleme, Oyun Terapisi ve sanat aktiviteleri gibi sosyal iletişim becerilerini geliştiren farklı yaklaşımları eklektik bir biçimde bir arada kullanmayı tercih ettiğini vurguladı. Çocukİstanbul Aile Danışmanlık Merkezi kurucu ortaklarından Adem Ünlü ve Floransa’da AutismService’in kurucusu Loredana Lembo, her çocuğun gereksinimlerinin kişisel olarak belirlenmesi ve her çocuk için sürecin, çocukların bireysel gereksinimleri doğrultusunda ayrı olarak kurgulanması gerektiği konusunda hemfikir bir biçimde görüşmelerini sonlandırdılar.